کاخ ثابت پاسال، کاخ سفید ایران

خونه‌های لاکچری که این روزا هم خیلی راجع بهش صحبت میشه از قدیم هم وجود داشتن و این موضوع مربوط به چند سال اخیر تو ایران نمیشه. امروز به سراغ گران ترین خانه تهران که در دهه چهل ساخته شده رفتیم و میخوایم در مورد اون باهاتون صحبت کنیم در ادامه با مدوسادکور همراه باشید.

در بلوار آفریقا و ابتدای کوچه‌ی ناهید خانه‌ای قرار داره که زمانی بزرگترین خانه در شهر تهران محسوب می شده. کاخ ثابت پاسال که به اون کاخ ورسای و قصر سنگی و کاخ سفید ایران هم میگن، متعلق به حبیب‌الله پاسال که به ثابت پاسال مشهور بود می‌باشد. ثابت، سرمایه‌دار ایرانی بود که این کاخ رو با بهره گیری از معماری قصر پتی تریانو (تریانوی کوچک) در ورسای ساخت. از کاخ پاسال به عنوان بزرگ‌ترین خانه تهران یاد میشه. این کاخ تو محله جردن تهران قرار داره. این مکان نزدیک به 12000 متر مربع مساحت داره و مجهز به استخر و پارکینگ و استیج اجرای روبازه. کاخ ثابت پاسال در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

تاریخچه کاخ ثابت پاسال

این کاخ با مساحت حدودی 12000 متر مربع در منطقه انتهای شمالی خیابان جردن و در منطقه امانیه تهران قرار گرفته. این کاخ که به اسامی مختلفی مثل قصر سنگی و کاخ ورسای نیز شناخته می‌شه و ساخت اون مربوط به دهه 1340 شمسیه. کاخ ثابت پاسال متعلق به حبیب‌الله ثابت است که او فقط توانست دو سال در این کاخ زندگی کند و سپس به آمریکا سفر کرد و دیگر به ایران بازنگشت.

ساخت این کاخ چیزی در حدود 12 سال طول کشیده و یکی از گران‌ترین و زیباترین کاخ‌های ایران در دوره پهلوی به حساب میومده. معماری کاخ یکی از شاخصه‌هاییه کا این کاخ رو خاص‌تر کرده و باعث شده حتی امروز که بیش از 50 سال از ساخت اون میگذره هنوز به بحث گذاشته بشه. معماری که برگرفته از قصر لوپتی تریانون متعلق به ورسای فرانسه است.

وضعیت کاخ ثابت پاسال در سال‌های پس از انقلاب کاملا ناپایدار بود و حتی در دهه 90 شمسی تا مرز تخریب شدن هم پیش رفت. اما در نهایت با توافقی که بین مالک عمارت و سازمان میراث فرهنگی صورت گرفت، این کاخ باقی ماند و به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. و در استای این توافق قرار بر این شد که یک مرکز اقامتی و یک هتل نیز در این مکان ساخته شود.

این کاخ بسیار عالی طراحی و دیزاین شده و گفته میشه که دکوراتور این کاخ همان شخصی بوده که مسئولیت تدارک چادرهای سلطنتی در تخت جمشید را به عهده داشته. این کاخ با وجود اینکه از معماری فرنگی الگو گرفته اما می‌توان گفت همچنان یکی از معدود خانه‌باغ‌های باقی‌مانده در ایران به حساب می‌آید.

البته بد نیست بگوییم که این کاخ تا امروز سرگذشت بسیار عجیبی داشته. این کاخ مدتی محل حبس قاچاقچیان مواد مخدر بود. پس از اون مدتی زنان روسپی نجات یافته از شهر نو را در آن مکان نگهداری می‌کردند. مدتی هم این عمارت توسط اداره گذرنامه تبدیل به مکانی برای رسیدگی به اشخاصی که پاسپورت آنها توقیف شده بود، گردید.

قیمت و ارزش کاخ ثابت پاسال

در کاخ ثابت پاسال از متریال بسیار مناسب و خوبی بهره گرفته شده. در این کاخ منبت‌کاری و گچ‌بری به افراد خبره ایرانی سپرده شده و همچنین چوبکاری‌های موجود در خانه متعلق به کشور فرانسه است. این خانه در سال ساخت آن چیزی در حدود 15 میلیون دلار آمریکا قیمت گذاری شده بود. این کاخ در سال 1394 توسط مزایده‌ای از بنیاد مستضعفان به بانک آینده منتقل شد و طبق اطلاعات منتشر شده از بانک آینده در سایت کدال، ارزش قصر دیوار سنگی یا ورسای ایران یا خانه ثابت پاسال با ارزیابی‌های کارشناسان قوه قضاییه دوهزار و دویست میلیارد تومان برآورد شده است.

معماری کاخ ثابت پاسال

معماری این کاخ نیز همانطور که گفته شد الهام گرفته شده از اروپاست. این کاخ ویژگی‌های معماری بسیاری دارد. بررسی را با بخش بیرونی و نمای کاخ شروع می‌کنیم. ستون‌هایی که در جلوی در عمارت قرار گرفته‌اند از سنگ مرمر پوشیده شدهدو نمای بسیار زیبایی را ایجاد کرده‌اند. بر روی نمای ساختمان مجسمه‌هایی بر روی آن چاپ شده بود که امروز دیگر خبری از آن نیست. ساخت این بنا بسیار متفاوت با فضای معماری در دهه 40 شمسی بود و به این دلیل که این کاخ محل برگزاری میهمانی‌های بزرگ بود برای آن پارکینگ وسیعی در نظر گرفته بودند. در محوطه این کاخ یک استخر با اندازه بزرگ که برای برگذاری مسابقات نیز مناسب است قرار دارد. نمای اصلی کاخ هم یک کپی بی نقص از کاخ سفید یا کاخ تریانو است. که تمونه‌ای از معماری نئوکلاسیک محسوب می‌شود.

همچنین می‌توانید بخوانید: کاخ شمس پهلوی، خانه ممنوعه

در سمت راست استخر یک محل نمایش کوچک قرار دارد و در پشت سالن نمایش دو چایخانه کوچک نیز قرار دارد. کاخ ثابت پاسال دارای یک ورودی نیم دایره‌ای شکل و بزرگ است که بر روی محیط آن هفت ستون که با سنگ مرمر پوشیده شده قرار دارد. در پشت کاخ هم یک زمین برای بیلیارد قرار داشته که به دلیل گودبرداری برای تخریب از بین رفته است.

فضاهای داخلی کاخ هم با معماری ایرانی و هنر اروپایی طراحی شده. در معماری داخلی گچ‌بری‌هایی در سقف دیده می‌شود که با رگه‌هایی از رنگ طلایی تزیین شده‌اند. همچنین تمام درها و نرده‌های این خانه از چوب بلوط که توسط هنرمندان فرانسوی منبت‌کاری شده استفاده شده است.

سخن نهایی

کاخ ثابت پاسال از نظر جغرافیایی در نزدیک مرتکز تجاری مهمی مثل مرکز خرید الهیه قرار دارد. به کار گیری این کاخ به عنوان یک مرکز فرهنگی قطعا می‌تواند نتایج خوبی را در آن منطقه برای بازدیدکنندگان ایجاد کند. این کاخ در طی سالیان گذشته با تصمیمات عجیبی رو به رو شده. تصمیماتی مثل تبدیل آن به هتل و یا مسجد و یا ایجاد یک موزه برای بازدید عمومی. متاسفانه تا به امروز این مکان دست نخورده باقی مانده و تصمیمی برای احیای آن گرفته نشده است. امیدواریم که هرچه سریع‌تر این میراث به جا مانده از دوره پهلوی با تصمیم درست احیا شود و خانه‌ای که روزی لقب گران‌ترین خانه ایران را به خود گرفته به بازدید عموم مردم برسد و حفظ شود.