هوشنگ سیحون، پدر معماری ایران، معمار، طراح، نقاش و مجسمه ساز نام آور ایرانی است. این معمار و نقاش معروف ایرانی، استاد معماری و رئیس سابق دانشگاه هنرهای زیبا دانشگاه تهران بود. آثار و طراحی های دکتر سیحون به‌قدری شگفت‌انگیز و جذاب است که او را مرد بناهای ماندگار می‌نامند. آثار این معمار بزرگ به عنوان نمونه‌هایی از تلفیق معماری مدرن و سنتی شناخته می‌شوند. او با طراحی بناهای بزرگ و مهم همچون آرامگاه بزرگانی چون بوعلی سینا، کمال الملک، نادرشاه افشار و ده‌ها مکان دیگر خدمت عظیمی در راه اعتلای فرهنگ معماری ایران انجام داد. در ادامه با مدوسادکور همراه باشید تا با این معمار بزرگ بیشتر آشنا شوید.
تولد و خانواده
هوشنگ سیحون در سال 1299 در تهران متولد شد. بی شک تولد سیحون در خانه‌ای اهل ذوق و هنر بی‌تاثیر در آینده درخشانش نبوده است. پدر بزرگ او میرزا عبدالله فراهانی، از پیشگامان موسیقی سنتی ایران بود که به پدر موسیقی سنتی ایران معروف بود. مادر او، مولود خانم، هم از نوازندگان چیره‌دست تار و سه‌تار بود.
او در اویل دهه ۱۳۳۰ با یکی از دانشجویان خود به نام معصومه نوشین (معصومه سیحون) ازدواج کرد. معصومه نوشین نقاش و صاحب گالری سیحون در تهران بود.این زوج پس از ۲۳ سال از یکدگر جدا شدند و دارای دو فزرند به نام‌های مریم و نادر هستند.
تحصیلات
سیحون تحصیلات عالیه خود را در رشته معماری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شروع کرد. و پس از آن در سال 1323، به دعوت رئیس اداره باستان شناسی وقت ایران، آندره گدار، برای ادامه تحصیل راهی پاریس، پایتخت فرانسه، شد. او در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس به مدت سه سال به افزایش و تکمیل علمش در رشته معماری پرداخت و در سال 1949 به مدرک دکترای هنر رسید.
فعالیت های کاری
دکتر هوشنگ سیحون در سن 25 سالگی به ایران بازگشت و تا پیش از انقلاب 1357، به عنوان دانشیار در دانشکده هنر های زیبای دانشگاه تهران مشغول به تدریس و کار شد. او همچنین در بین سال های 1341 تا 1347 سمت ریاست دوره‌ای این دانشکده را به عهده گرفت. از فعالیت‌های او در این دوره تأسیس سه رشته شهرسازی، هنرهای نمایشی و موسیقی بود. او دو دهه از عمر خود را نیز در کانادا گذراند.
هوشنگ سیحون در 23 سالگی اولین اثر معماری خود، بنای یادبود آرامگاه ابن سینا، را طراحی کرد.
هوشنگ سیحون در طول سال‌های فعالیت خود عضو شورای ملی باستان‌شناسی، شورای عالی شهرسازی، شورای مرکزی تمام دانشگاههای ایران و کمیته بین‌المللی ایکوموس ( وابسته به یونسکو پیش از انقلاب ۱۳۵۷) بوده و به مدت ۱۵ سال مسئولیت بازسازی بناهای تاریخی ایران را برعهده داشته است.
با توجه به وجود فضای مناسب در طراحی ویلاها، بناهای عمومی شهری و بناهای یادبود او این فرصت را یافت تا سه فضای جداگانه برای کاربرد سه زبان مختلف استفاده کند. او نخستین معمار ایرانی بود که آهن و سیمان را به طور عیان در ساختمان به کار برد.
سبک هوشنگ سیحون در معماری
هوشنگ سیحون در سبک معماری خود منطق را بیش از هرچیز دیگری مد نظر قرار می‌داد. دلیل این موضوع این بود که او عقیده داشت هرگز نباید هیچ المان یا پارامتری بدون منطق در معماری بکار رود. حتی کوچکترین خط و کم‌رنگ ترین نقطه باید دلیل و معنی مخصوص به خود داشته باشند. سیحون به تناسب اجزای طراحی و سادگی آن اهمیت زیادی می‌داد زیرا زمانی که احجام و تناسبات زیبا نباشند عوامل تزئینی نقشی در زیبایی آن نخواهند داشت. او از طرح های بی معنی و بی مفهوم بیزار بود و به این موضوع اعتقاد داشت که حقیقت باید بی پرده و کاملا عیان در معماری خودنمایی کند.
جوایز و افتخارات هوشنگ سیحون
کسب رتبه اول در مسابقه دولت و راه‌آهن ایران (طرح ساختمان ایستگاه راه‌آهن)
کسب رتبه اول در مسابقه طراحی آرامگاه بوعلی سینا
یک دوره ریاست دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران
عضو شورای ملی باستان‌شناسی
عضو شورای عالی شهرسازی
عضو شورای مرکزی تمام دانشگاههای ایران
عضو کمیته بین‌المللی ایکوموس
مسئولیت مرمت بناهای تاریخی ایران، به مدت 15 سال
برنده جایزه بیتا در سال2012
شهروند افتخاری فرانسه
فعالیت های دیگر هوشنگ سیحون
سیحون علاوه بر اینکه معماری چیره دست بود، در نقاشی نیز دستی بر آتش داشت و به نقاشی از مناظر روستاهای ایران می‌پرداخت. او در سال 1972 میلادی در کنار نقاشانی بزرگ و صاحب نام از جمله پیکاسو و سالوادور دالی در نمایشگاهی در ماساچوست شرکت کرد. او در این نمایشگاه تابلویی از کلاف های خطی که در آن از خطوط موازی پر پیچ و تاب که هیچ یک همدیگر را قطع نمی‌کنند به نمایش گذاشت. بسیاری معتقدند او این آثار را برای ادای احترام به خانواده سیحون طراحی کرده است. دانشگاه‌هایی مثل MZT، هاروارد، واشنگتن و برکلی مجموعه‌ای از نقاشی‌های او را گردآوری کرده و نگهداری می‌کنند.
آثار هوشنگ سیحون
سیحون در طول فعالیت خود آثار بسیار مشهوری را طراحی کرد. این بناها به عنوان بخشی از تاریخ معماری مدرن و تلفیقی از معماری سنتی و مدرن به شمار می‌روند. نکته قابل توجه در مورد این آثار، توجه سیحون به نوع شخصیتی که سیحون برای آن طراحی می‌کرد، می‌باشد.
آرامگاه ابن سینا
در سال ۱۳۲۴ طی برگزاری یک مسابقه معماری برای آرامگاه ابن سینا، با نظر مساعد آندره گدار و محسن فروغی، طرح سیحون به عنوان بهترین طرح مسابقه برگزیده شد.
طراحی آرامگاه ابن سینا، اولین اثر هوشنگ سیحون به شمار می‌رود. این اثر با سبک معماری قرنی که بوعلی در آن می‌زیسته از روی بناهایی مثل برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس اقتباس شده است. باغچه‌های این بنا متاثر از باغ‌های ایرانی، آب‌نماها الهام گرفته از حوض خانه‌های سنتی و نمایی با روکار سنگ‌های حجیم و خشن که با سنگ گرانیت الوند آراسته شده و نمایان کننده کاخ‌های باستانی ایرانیان است.
آرامگاه خیام
یکی دیگر از آثار شاخص هوشنگ سیحون بنای یادبود آرامگاه خیام می‌باشد. این بنا تلفیقی موفق از عناصر معماری سنتی و مدرن را به نمایش گذاشته است. سیحون در یکی از مصاحبه هایش در مورد این اثر گفته است که :
خیام ریاضیدان، منجم و ادیب بود؛ سعی داشتم که این سه جنبه شخصیتی در مزارش تجلی پیدا کند. به همین دلیل آرامگاه خیام تلفیقی از نجوم و هندسه و شعر و نماد شخصیت چندوجهی خیام است به همین دلیل این بنا در زمان خود به دلیل به کار بردن چند مفهوم مختلف در طراحی آن تحولی در معماری ایران به وجود آورد.
آرامگاه کمال الملک
یکی دیگر از بناهای مهم طراحی شده توسط هوشنگ سیحون، آرامگاه کمال الملک می‌باشد. این بنا در نیشابور قرار دارد. این آرامگاه از قوس هایی متقاطع که بر روی قطرهای مربع زده شده‌اند. این قوس ها تدایی گر طاق های چهار بخش که در معماری سنتی ایران مکرر دیده می‌شود، می‌باشد. این اثر با بکارگیری سازه پوسته‌ای بتنی اجرا شده است.
بازسازی آرامگاه فردوسی
در سال 1313 خورشیدی استاد کریم طاهرزاده بهزاد از اعضای انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، طرح نخستین آرامگاه فردوسی را به بهره برداری رساند. اما به دلایل زمین شناسی این ساختمان شروع به نشست کرد. در سال 1343 خورشیدی هوشنگ سیحون با حفظ طرح ابتدایی، بنایی جدید ایجاد کرد.
دیگر آثار هوشنگ سیحون
سیحون در طول عمر کاری خود کار های بسیاری را ارائه کرده است. آثاری مانند ساختمان بانک سپه، آرامگاه کلنل محمد تقی خان پسیان، مقبره عباس میرزا، بنای موزه طوس، آرامگاه نادرشاه افشار، سینما آسیا و سینما سانترال، مرکز فرهنگی یزد و….
پایان زندگی پربار هوشنگ سیحون
سیحون سرانجام در سن 93 سالگی در تاریخ 26 می 2014 در ونکوور کانادا به علت پارگی رگ آئورت درگذشت. او در وصیتنامه خود از فرزندانش مریم و نادر درخواست کرده بود تا پس از مرگش، بنیادی به نام خود را برای نگهداری آثار نقاشی و طراحی‌اش در ایران تاسیس نمایند.
