امروزه، نقش نورپردازی در فضاهای داخلی و خارجی، بسیار پررنگ‌تر از گذشته است؛ چراکه علاوه بر روشن کردن فضا، برای زیبایی و جلوه بیشتر نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد. درواقع نورپردازی، از مهم‌ترین بخش‌های طراحی ساختمان و چیدمان داخلی به شمار می‌آید و با رعایت اصول نورپردازی، می‌توان به فضا و محیطی معمولی، جلوه‌ای بی‌نظیر بخشید. در مقابل، نورپردازی نامناسب، محیطی زیبا و خاص را بدل به فضایی معمولی و کسل‌کننده خواهد کرد. در ادامه اصول نورپردازی و تأثیر آن را بررسی می‌کنیم.
اصول نورپردازی در فضاهای گوناگون
نورپردازی یکی از مهم‌ترین عناصر طراحی داخلی است که تأثیر زیادی بر زیبایی، کارایی و حس و حال فضا می‌گذارد. برای طراحی نورپردازی مؤثر، عوامل مختلفی مانند رنگ، اندازه، کاربری محیط و حتی نور طبیعی فضای موردنظر، باید مدنظر قرار گیرد. اصول نورپردازی در محیط‌های گوناگون، با توجه به نیازهای آن فضای خاص، طراحی و اجرا می‌شود. اولین و مهم‌ترین اصل نورپردازی، تأمین روشنایی کافی برای فضا است. روشنایی کافی به افراد اجازه می‌دهد تا به‌راحتی در محیط، حرکت کرده و کارهای روزمره خود را انجام دهند. یکی دیگر از اصولی که باید رعایت شود، تنوع نورپردازی است. نورنورپردازی یکنواخت، فضا را خسته‌کننده و بی‌روح می‌کند. برای ایجاد حس تنوع و جذابیت در محیط، باید از ترکیب انواع نورهای مختلف استفاده کرد. هارمونی و تعادل نور مورد دیگری است که باید رعایت شود. نورپردازی باید در تمام نقاط فضا به‌طور متعادل و هماهنگ توزیع شود تا از ایجاد سایه‌های ناخواسته جلوگیری به عمل آید. ایجاد هارمونی در روشنایی محیط، از نکات کلیدی نورپردازی به شمار می‌آید.
انواع نورپردازی
نورپردازی را می‌توان به دودسته اصلی نورپردازی طبیعی و نورپردازی مصنوعی تقسیم کرد. نورپردازی طبیعی همان نور خورشید است که از طریق پنجره‌ها و سقف‌های شیشه‌ای وارد ساختمان می‌شود و نور مصنوعی نیز نوری است که توسط منابع مصنوعی مانند لامپ‌ها تولید می‌شود. نور خورشید مزایای زیادی برای سلامت جسمی و روحی افراد داشته و به تنظیم ساعت زیستی بدن کمک می‌کند؛ اگر نور کافی در دسترس نباشد باید از نورپردازی مصنوعی استفاده کنیم. نورپردازی مصنوعی می‌تواند برای ایجاد جلوه‌های بصری خاص یا برجسته‌سازی قسمت‌های مختلف از یک فضای داخلی یا خارجی استفاده‌شده و برای ایجاد محیطی امن و ایمن در شب به کار می‌رود. نورپردازی مصنوعی انواع مختلفی دارد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- نورپردازی محیطی: این نوع نورپردازی برای روشن کردن کلی فضا است و معمولاً از لوستر، نورهای سقفی یا چراغ‌های دیوارکوب برای این منظور استفاده می‌شود.
- نورپردازی متمرکز: از این نورپردازی برای برجسته‌سازی قسمت‌های خاصی از محیط مانند قسمت‌های مختلف ساختمان، آثار هنری، اشیا تزئینی یا وسایل کاربردی استفاده‌شده و برای این منظور چراغ‌های هالوژن، LED، آباژور یا چراغ‌های آویز قابل تنظیم، بسیار مفید و کاربردی هستند.
- نورپردازی تزئینی: این نوع نورپردازی، جنبه زیبایی و ایجاد جلوه‌ای خاص در فضا دارد و معمولاً از چراغ‌های آویز، LED نواری، چراغ‌های سقفی تزئینی یا نورپردازی مخفی برای این کار استفاده می‌شود.
تأثیر نورپردازی بر محیط داخلی ساختمان
در فضاهای داخلی، معمولاً از ترکیب سه نوع نورپردازی عمومی، متمرکز و تأکیدی استفاده می‌شود. نورپردازی عمومی برای تأمین روشنایی کلی فضا استفاده‌شده و نورپردازی متمرکز برای برجسته‌سازی عناصر خاصی از دکوراسیون مانند آثار هنری یا مبلمان به کار می‌رود. نورپردازی تأکیدی نیز بر ایجاد حس عمق و بعد در فضا تأثیر زیادی می‌گذارد. نورپردازی مناسب برای هر محیط، به عوامل مختلفی مانند اندازه، نوع کاربری و سبک دکوراسیون بستگی دارد؛ اما به‌طور کل، چهار تأثیر عمده بر فضای داخلی می‌گذارد.
استفاده صحیح از جهت نور، می‌تواند برای برجسته‌سازی عناصر خاصی از دکوراسیون مانند آثار هنری یا مبلمان استفاده‌شده و یا به‌طورکلی جلوه خاصی به محیط موردنظر ما بدهد. به‌طور مثال، نورپردازی خطی، نوعی نورپردازی موضعی است که با استفاده از یک خط نور، یک عنصر خاص در محیط را برجسته می‌کند. این نوع نورپردازی برای جلب‌توجه به سمت یک مسیر مانند راهروی ورودی یا کانتر آشپزخانه استفاده می‌شود. همچنین برای برجسته کردن دیوار یا وسایلی که روی آن نصب‌شده، می‌توان از نورهای مخفی در سقف یا کف بهره برد. این نورها، خط نور عمودی در تضاد با نور کلی فضا ایجاد کرده و زیبایی محیط را دوچندان می‌کنند.
سخن پایانی
سعی کردیم تأثیر نورپردازی بر محیط را شرح داده و نکات مهم و اساسی برای داشتن فضایی مفید و تأثیرگذار با کمک نورپردازی را متذکر شویم. فراموش نکنید که تأثیر نورپردازی بر عملکرد افراد کمتر از تأثیرش بر زیبایی و جلوه محیط نیست. با یک نورپردازی مناسب و حرفه‌ای می‌توانید علاوه بر زیبایی، آرامش روانی و بهره‌وری بیشتری نیز داشته باشید. خوشحال می‌شویم که تجربیات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
