در دل هیاهوی شهر شلوغ تهران در شمال شرق شهر، عمارتی با شکوه از دل تاریخ سر برآورده که یادآور روزگار قاجار و سیاستمداران پرنفوذ آن دوران است. عمارت عین‌الدوله تهران، بنایی باشکوه که زمانی اقامتگاه وزیران قاجاری بود؛ اما حالا در کنار درختان سرسبز باغ، داستان‌هایی از گذشته را بازگو می‌کند. اینجا نه‌تنها محلی برای تصمیمات سیاسی مهم بوده، بلکه خاطراتی از حضور رهبران جهانی در بطن خود دارد. امروز، باغ و نگارخانه عین‌الدوله به‌عنوان یکی از اصیل‌ترین مراکز فرهنگی تهران، ترکیبی از تاریخ، هنر و آرامش را به بازدیدکنندگان هدیه می‌دهد.
آشنایی با باغ و عمارت عین‌الدوله
عمارت عین‌الدوله یکی از بناهای تاریخی ارزشمند تهران از دوران پهلوی اول به یادگار مانده و در فهرست جاهای دیدنی پایتخت قرار دارد. متاسفانه این بنا با وجود پیشینه غنی و معماری باشکوه، بسیاری از شهروندان نام آن را نشنیده‌اند.
در گذشته، به دلیل تغییر مسیر آب قنات، تعدادی از درختان بخش جنوبی باغ از بین رفتند و در این قسمت، دیواری میان باغ و کوچه مجاور وجود نداشت. در مرکز باغ، استخری بزرگ قرار داشت که در میان آن، جزایری کوچک ساخته شده بود. این جزایر با پل‌های فلزی کوچک به یکدیگر و خشکی متصل می‌شدند.
تاریخچه عمارت عین‌الدوله
در اواخر دوران قاجاریه و اوایل حکومت پهلوی اول، باغ عین‌الدوله در زمینی به مساحت 11900متر مربع و با زیربنای 800 متر مربع بنا شد. این عمارت در ابتدا به عنوان اقامتگاه ییلاقی عین‌الدوله، وزیر سه دوره مهم از دوران قاجار، مورد استفاده قرار می‌گرفت. با گذر زمان و هم‌زمان با تغییر حکومت از قاجار به پهلوی، این مکان به محل سکونت دائم خانواده هروی بصیرالدوله تبدیل شد.
عمارت عین‌الدوله علاوه بر ساختمان تشریفاتی اصلی، دارای استخری بزرگ و باغ‌های سرسبزی در اطراف خود بود که فضایی دلنشین و چشم‌نواز را به وجود می‌آورد. پس از مدتی، این عمارت توسط بصیرالدوله هروی از عین‌الدوله خریداری شد و در ادامه به پسر او، دکتر نصرت‌الله هروی به ارث رسید. در آخر، این بنای تاریخی توسط شیرین هروی، دختر دکتر نصرت‌الله هروی به شهرداری تهران واگذار شد.
مهم‌ترین داستان تاریخی در مورد باغ عین‌الدوله
اهمیت این عمارت تنها در معماری و مالکیت آن خلاصه نمی‌شود. در دوران جنگ جهانی دوم، کنفرانس تهران که یکی از سرنوشت‌سازترین رویدادهای تاریخی قرن بیستم به شمار می‌رود، در این شهر برگزار شد.
در پاییز سال 1322 (1943 میلادی)، سران سه قدرت بزرگ جهان یعنی «فرانکلین روزولت، وینستون چرچیل و جوزف استالین» در تهران گرد هم آمدند تا درباره آینده جنگ و راهکارهای شکست آلمان نازی گفتگو کنند. عمارت عین‌الدوله در آن زمان یکی از محل‌های اقامت این رهبران بود.
تصور کنید که روی ایوان شمالی این عمارت، سه تن از تأثیرگذارترین رهبران جهان نشسته‌اند، نقشه‌های استراتژیک خود را مرور می‌کنند و تصمیم‌هایی می‌گیرند که مسیر تاریخ را تغییر خواهد داد. این واقعه، ارزشی بی‌بدیل به این عمارت بخشیده و آن را به یادگاری زنده از یکی از مهم‌ترین مقاطع تاریخی جهان تبدیل می‌کند.
معماری عمارت عین‌الدوله چگونه است؟
این بنا چهار ورودی دارد:
- دو در اصلی در بخش‌های شمالی و جنوبی
- دو در فرعی در شرق و غرب
طبقه همکف در ابتدا شاه‌نشین بود، اما در دوران بصیرالدوله، تغییراتی در آن ایجاد شد. او با ذوق و سلیقه خاص خودش، دو اتاق قرینه در این طبقه ساخت و تزیینات زیبایی به بنا افزود. نقاشی‌های دیواری، گچ‌بری‌های ظریف، آینه‌کاری‌های درخشان و قاب‌بندی‌های هنرمندانه، زیبایی این عمارت را دوچندان کرده‌اند.
در و پنجره‌های چوبی با هنر گره‌چینی و شیشه‌های رنگی، نمایی چشم‌نواز به فضا بخشیده‌اند. البته، بیشتر بخش‌های ساختمان در دوره‌های جدید بازسازی شده و با معماری اولیه تفاوت دارد. تنها ستون‌های عمارت که بیش از 80 سال قدمت دارند، بدون تغییر باقی مانده‌اند. طبقه دوم بنا نیز دارای بالکنی وسیع است که ابعادی بزرگ‌تر از یک زمین والیبال دارد.
چگونه به باغ عین‌الدوله برسیم؟
عمارت عین‌الدوله در منطقه پاسداران تهران، میدان هروی، خیابان وفامنش، خیابان جمالی، پلاک 17 قرار دارد. برای رسیدن به این باغ تاریخی می‌توانید از روش‌های مختلف حمل‌ونقل عمومی یا خودروی شخصی استفاده کنید:
- مترو: نزدیک‌ترین ایستگاه مترو به این عمارت، ایستگاه حسین‌آباد در خط 3 مترو است. پس از پیاده شدن، می‌توانید با تاکسی به میدان هروی رفته و سپس مسیر خود را به سمت خیابان وفامنش و خیابان جمالی ادامه دهید.
- اتوبوس: خطوط اتوبوسی که به سمت پاسداران و میدان هروی حرکت می‌کنند، گزینه مناسبی برای دسترسی به این مکان هستند. پس از رسیدن به میدان هروی، می‌توانید پیاده یا با تاکسی به خیابان وفامنش و سپس خیابان جمالی بروید.
- خودروی شخصی: اگر قصد دارید با خودرو به این عمارت بروید، اتوبان امام علی شمالی را انتخاب کرده و وارد اتوبان صیاد شیرازی شوید. از آنجا به سمت خیابان پاسداران و میدان هروی حرکت کنید، سپس وارد خیابان وفامنش شده و در نهایت به خیابان جمالی بپیچید. عمارت عین‌الدوله در پلاک 17 این خیابان قرار دارد.
بهترین زمان بازدید از بنای عین‌الدوله
علاقه‌مندان به تاریخ و هنر می‌توانند در تمامی روزهای هفته، به‌جز ایام تعطیل از کاخ عین‌الدوله بازدید کنند. این بنای تاریخی-هنری با فضایی دلنشین، فرصتی عالی برای علاقه‌مندان به معماری سنتی، نقاشی و عکاسی فراهم می‌کند.
عمارت عین‌الدوله همه‌روزه (غیر از روزهای تعطیل) از ساعت 8 صبح تا 16 بعدازظهر پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود. مدت زمان پیشنهادی برای بازدید کامل از این مجموعه بین 1 تا 2 ساعت خواهد بود. بازدید از این مجموعه کاملاً رایگان است.
